نگاهی به تازه ترین رسانه آنلاین

پویش خبر، صادق دوپیکر:

کلاب هاوس در آوریل سال ۲۰۲۰ راه‌اندازی شد، درست در زمانی که شیوع گسترده و روزافزون کرونا افراد بیشتری را مجبور به دورکاری یا ماندن در قرنطینه کرد. این شبکه یک ماه بعد در ماه مه‌ توانست ۱۰ میلیون دلار سرمایه اولیه و ۲ میلیون دلار سهام موجود از شرکت خطرپذیر اندریسن هورویتس بخرد و محبوبیت قابل توجهی پیدا کند. براساس اطلاعاتی که در بخش ویکی‌پدیای این شبکه اجتماعی دیده می‌شود، از دسامبر سال ۲۰۲۰، این برنامه۶۰۰ هزار کاربر ثبت شده داشت که فقط با دعوتنامه برای کاربران سیستم عامل ios در دسترس بود.

در می ۲۰۲۱ نسخه اندروید این برنامه منتشر شد و در تاریخ ۲۰ جولای ۲۰۲۱ به صورت رسمی و جهانی محدودیت لیست انتظار و دعوتنامه برای سیستم عامل‌های اندروید و آی‌او‌اس لغو شد و همه با وارد کردن شماره تلفن بدون نیاز به دعوتنامه می‌توانند از کلاب هاوس استفاده کنند. حضور افراد شاخص دنیای سیاست، تکنولوژی و سرگرمی توانست در عرض ۹ ماه کلاب هاوس را به یک یونی‌کورن یا همان تک‌شاخ تبدیل کند. در اوایل سال ۲۰۲۱، این اپ بیش از ۵ میلیون دانلود از اپل استور داشته و ارزش آن نزدیک به یک میلیارد دلار رسیده است.

در این پلتفرم افراد می‌توانند به‌طور زنده با یکدیگر صحبت کنند و نظرات خود را به اشتراک بگذارند. در این اپلیکیشن برخلاف سایر شبکه‌های اجتماعی تنها می‌توانید از صوت برای برقراری ارتباط استفاده کنید. نکته‌ای که به باور برخی کارشناسان جنبه «اجتماعی» شبکه‌های اجتماعی را پررنگ کرده است.

در واقع چیزی که کلاب هاوس را از دیگر شبکه‌های اجتماعی متفاوت می‌کند، این است که بدون متن، عکس و ویدئو توانسته تنها از طریق صوت، میلیون‌ها کاربر را شیفته خود کند. در این شبکه اتاق‌های‌ (Room) مختلفی با موضوعات گوناگونی وجود دارد که همه اتفاق‌ها در آن زنده و همزمان از طریق گفت‌وگو بین افراد رخ می‌دهد. شما می‌توانید خودتان یک اتاق مجازی ایجاد کنید یا به اتاق مجازی‌ که دیگران ساخته‌اند بپیوندید. البته همه افراد در یک اتاق با هم نمی‌توانند شروع به صحبت کنند و هر اتاق یک یا چند مدیر برای مدیریت بحث‌ها دارد. هنگام عضویت در این شبکه اجتماعی می‌توانید موضوعات مورد علاقه خود را انتخاب کنید تا این اپلیکیشن زمانیکه گروه‌هایی در مورد این موضوع صحبت می‌کنند، به شما خبر دهد.

این روزها بازار کلاب هاوس بعنوان جدیدترین شبکه‌ اجتماعی در ایران نیز داغ است و مخاطبان زیادی پیدا کرده است. در کلاب هاوس، جامعه با فضای چند طرفی آشنا می‌شود و این فضا، به رسانه برای کارکرد اطلاع‌رسانی واقعی و حرفه‌ای و بی‌طرفانه کمک می‌کند. این پلتفرم به اندازه‌ای در کشور ما مخاطب پیدا کرده است که حتی مسئولین ارشد کشوری نیز در فضای آن حاضر شده‌اند و به گفتگو با مخاطبان و مردم پرداخته‌اند. این در صورتی است که طبق عادت همیشه این نوع گفتگوها یا توسط مطبوعات در نشست‌های خبری پوشش داده می‌شدند یا در رسانه‌های رسمی کشور به اشتراک گذاشته می‌شدند.

اما گزارشی جدید درباره کلاب هاوس نشان می‌دهد شیوه غیر معمول بلاک کردن این پلتفرم چالش برانگیز است و ممکن است به سانسور یا محدود شدن دیدگاه‌های مختلف و گفتگوها منجر شود.

هر کاربری که مدت زمانی را در شبکه‌های اجتماعی گذرانده، می‌داند که ترول‌ها، افرادی که در شبکه‌های اجتماعی کامنت‌های آزاردهنده برای پست‌ها می‌نویسند و قلدرهای سایبری در بیشتر پلتفرم‌ها حضور دارند. در شبکه‌های اجتماعی بزرگی مانند توئیتر، فیس بوک و اینستاگرام، گزینه بلاک کردن (یا مسدود کردن) به کاربر کمک می‌کند تا این دسته از مزاحمان سایبری را از حساب خود دور کند. هرچند بلاک کردن یک راه حل ایده آل نیست، اما حداقل راهی برای کاربر فراهم می‌کند تا بتواند با اجتناب از آزارهای مختلف، در پلتفرم فعالیت کند. اما طبق گزارشی در نشریه آتلانتیک، تاثیرگذاری فرایند بلاک کردن در کلاب هاوس فراتر از محدود شدن ارتباط میان دو کاربر بلاک کننده و بلاک شونده است. در بخشی از گزارش نشریه آتلانتیک آمده است: «اگر کاربری در کلاب هاوس، فردی را بلاک کند، این امر فقط روی ارتباطات میان آن دو تأثیر نمی‌گذارد. بلکه روی ارتباط فردی که بلاک می‌شود با بقیه کاربران شبکه اجتماعی نیز تأثیر گذار است.»

فردی که بلاک شده، نمی‌تواند به اتاق چتی وارد شود که توسط کاربر بلاک کننده او ساخته شده یا حتی آن را ببیند. علاوه برآن این کاربر قادر نیست در اتاقی حضور یابد که بلاک کننده در آن صحبت می‌کند. به این ترتیب کاربر مذکور توسط بقیه حاضران در اتاق چت نیز بلاک می‌شود. همچنین اگر فرد مجری اتاق باشد، می‌تواند سخنگو را بلاک کند و از محاوره بیرون بیندازد.

به بیان ساده‌تر گزینه «بلاک کردن» در کلاب هاوس می‌تواند سخن گفتن فرد و زمان و مکان حضور وی در پلتفرم را محدود کند. همانطور که در گزارش آتلانتیک اشاره شده، بلاک کردن فرد در این شبکه اجتماعی روی کنش و واکنش‌های مختلفی تأثیر می‌گذارد. به گفته کاربران گروه‌های اقلیت، بلاک کردن در کلاب هاوس می‌تواند به اسلحه‌ای تبدیل شود تا دیدگاه‌های مختلف یا گفتگوها را سانسور کند.

به عنوان مثال یک زن سیاهپوست و دانشجوی رشته پزشکی به دلیل صحبت درباره واکسیناسیون جوامع سیاه پوست از حضور در اتاق‌های چت محروم شده، زیرا یکی از حامیان ضد واکسیناسیون که در اتاق‌های مختلف حضور دارد، او را بلاک کرده است.

این درحالی است که هیاهو درباره اپلیکیشن چت صوتی که یک سال پس از تأسیس خود ۱۰ میلیون کاربر دارد، اندکی فروکش کرده است. اکنون با توجه به آنکه قابلیت چت صوتی توئیتر به نام «اسپیس» محبوبیت بیشتری و دسترسی راحت تری دارد، به نظر می‌رسد کلاب هاوس با چالش‌هایی روبرو شود. از سوی دیگر ممکن است شیوه غیر معمول بلاک کردن در این شبکه اجتماعی به افول آن دامن بزند.

شبکه‌های اجتماعی می‌توانند جایگزین‌های مناسبی برای رسانه‌های نه چندان حرفه‌ای باشند و به صورت مستقل و آزاد به اطلاع‌رسانی بپردازند. به عنوان نمونه در زمان حضور و سخنرانی وزیر امور خارجه کشورمان در کلاب هاوس شمار زیادی از خبرنگاران و فعالان سیاسی رسانه‌ای ایرانی مقیم داخل و خارج از کشور در اتاق مجازی او حضور داشتند که نشان می‌دهد به راحتی امکان جایگزین شدن رسانه‌های رسمی توسط این پلتفرم وجود دارد. در بازه زمانی انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰، هم مردم عطش بیشتری برای دریافت اخبار و شرکت در نشست‌های خبری داشتند و هم سیاستمداران از فضاهای این چنینی برای جذب مخاطب استفاده می‌کردند. همچنین بخاطر محدودیت‌های ناشی از شیوع ویروس کرونا، کلاب هاوس نقش‌آفرینی مهمی در این انتخابات داشت و به جایگزینی برای میتینگ‌ها و جلسات و تجمعات پرسش و پاسخ تبدیل شده بود.