هنرمندان بزرگی که در سال ۱۳۹۷ از دست دادیم!
در سال ۱۳۹۷ تعدادی از هنرمندان مطرح سینما، تئاتر، تلویزیون و موسیقی کشور درگذشتند.
پویش خبر- در ادامه با هنرمندانی که در سال گذشته از دنیا رفتند آشنا میشوید.
عزتالله انتظامی:
شاید مهمترین چهره سینمایی که سال گذشته از دنیا رفت عزتالله انتظامی باشد. انتظامی را میتوان یکی از بزرگترین بازیگران تاریخ سینما و تئاتر ایران دانست.
عزتالله انتظامی ۳۱ خرداد سال ۱۳۰۳ در محله سنگلج تهران به دنیا آمد و فعالیت هنری خود را با پیشپردهخوانی در تماشاخانههای لالهزار شروع کرد، او پس از یک سال به تماشاخانههای هنر و فرهنگ تهران رفت؛ در سال ۱۳۲۰ نخستین نمایش حرفهای خود را با عنوان «اولتیماتوم» نوشته پرویز خطیبی به کارگردانی اصغر تفکری در تئاتر پاریس خیابان لالهزار اجرا کرد و تا سال ۱۳۲۶ توانست در بیش از ده نمایش نقشپردازی کند. سپستر، در سال ۱۳۵۱، پیشپردهخوانی در ایران و نیز کار هنری هنریش فون کلایست موضوع پایاننامهٔ کارشناسی او در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد که با امتیاز «بسیار خوب همراه با تشویق کتبی» به تأیید استادانش، من جمله بهرام بیضایی، رسید.
بازی در فیلم «واریته بهاری» (۱۳۲۸) به کارگردانی پرویز خطیبی نخستین تجربه سینمایی انتظامی است اما او ۲۰ سال در سال ۱۳۴۸ با بازی در فیلم سینمایی «گاو» ساخته داریوش مهرجویی درخشید و نگاه منتقدان، سینماگران و مخاطبان سینما را به خود جلب کرد. عزتالله انتظامی اولین بازیگر ایرانی بود که موفق به دریافت جایزه از فستیوال بینالمللی شد. وی برای بازی در فیلم گاو جایزه هوگو نقرهای بهترین بازیگر نقش اول مرد را از جشنواره بینالمللی فیلم شیکاگو دریافت کرد.
در سال ۲۰۰۷ مصادف با مهر ماه ۱۳۸۵ در مقر سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد یونسکو در پاریس طی یک مراسم که در آن پوستر فیلمهای انتظامی به همراه آرشیو عکسهای شخصی وی و لوح تقدیر فیلم «گاو» به نمایش در آمد از عزتالله انتظامی تجلیل شد. این مراسم با همکاری رئیس موزه سینما، سفارت فرانسه در تهران، نماینده ایران در یونسکو و بنیاد سینمایی فارابی و رایزن فرهنگی ایران در فرانسه برگزار شد.
عزتالله انتظامی برای فیلمهای «روز فرشته»، «خانهای روی آب» و «گاو خونی» برنده سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر شده است و از مهمترین آثاری که این بازیگر در آنها ایفای نقش کرده میتوان به فیلمهای «گاو»، «آقای هالو»، «صادق کرده»، «دایره مینا»، «حاجی واشینگتن»، «کمالالملک»، «اجارهنشینها»، «گراند سینما»، «ناصرالدین شاه آکتور سینما»، «روز فرشته»، «جنگ نفتکشها»، «روز واقعه»، «روسری آبی»، «خانهای روی آب»، «گاوخونی» و «حکم» اشاره کرد.
عزتالله انتظامی در تاریخ ۲۶ مرداد سال ۹۷ در بیمارستان باهنر تهران در سن ۹۴ سالگی درگذشت.
ناصر ملکمطیعی
مطمئناً یکی از تلخترین اتفاقات در سال گذشته درگذشت هنرمندی بود که سالها برای حضور دوبارهاش در سینما انتظار کشید بود. ناصر ملک مطیعی یکی از مهمترین سینماگرانی بود که در سال گذشته از دنیا رفت.
ناصر ملکمطیعی متولد ۱ فروردین سال ۱۳۰۹ در تهران بازیگر و کارگردان مطرح سینمای ایران است که پیش از انقلاب اسلامی در ایران در کنار بهروز وثوقی و محمدعلی فردین جزو سه ستاره مطرح سینما به حساب میآمد و پس از انقلاب فرصت چندانی برای قرار گرفتن دوباره در مقابل دوربین را پیدا نکرد و در مشاغلی چون شیرینیفروشی و مشاور املاک به امرار معاش پرداخت.
ناصر ملکمطیعی دیپلم رشتهٔ تربیت بدنی دانشسرای عالی تهران را داشت و قبل از آنکه به سینما راه یابد، معلم ورزش دبستانهای تهران بود. او پس از ورود به سینما و کسب محبوبیت، از سال ۱۳۳۵ به فعالیت در تئاتر و دوبلهٔ فیلم از ۱۳۳۸ نیز پرداخت.
فعالیت وی در سینما با بازی در صحنه کوتاهی از فیلم «واریته بهاری» (پرویز خطیبی، ۱۳۲۸) آغاز شد. بازی ملک مطیعی در دومین فیلمش «شکار خانگی» (علی دریابیگی، ۱۳۳۰) در حد بیان یک جملهٔ کوتاه در صحنهٔ یک میهمانی بود. اما بازی ملک مطیعی در «ولگرد» (مهدی رئیس فیروز، ۱۳۳۱) او را به اوج محبوبیت رساند و برای بازی در آن نخستین دستمزد فعالیت حرفهای خود را گرفت. با موفقیت «ولگرد» بلافاصله در فیلمهای «گرداب» (حسن خردمند، ۱۳۳۲) ـ که نخستین فیلم رنگی سینمای ایران بود ـ و سپس در فیلم «غفلت» (علی کسمایی، ۱۳۳۲) بازی کرد.
یکی از نقشهای به یاد ماندنی ناصر ملکمطیعی در فیلم سینمایی «قیصر» به کارگردان مسعود کیمیایی بود که نقش «داش فرمون» با بازی ملکمطیعی به یکی از نقشهای به یادماندنی تاریخ سینمای ایران تبدیل شد. ناصر ملکمطیعی پس از انقلاب در فیلم سینمایی «برزخیها» به کارگردانی ایرج قادری ایفای نقش کرد اما هیچ نامی از او در تیتراژ آورده نشد و پس از ۳۵ سال توانست در فیلم سینمایی «نقش نگار» علی عطشانی بازی کند که مطمئناً بازی در این فیلم نمیتوانست برای بازیگری که محبوبیت بسیار بالایی را تجربه کرده قانع کننده باشد.
ناصر ملکمطیعی در ۴ خرداد ۱۳۹۷ در ۸۸ سالگی به علت مشکلات تنفسی و کلیوی درگذشت. پیکر او روز بعد با حضور جمع کثیری از اهالی سینما و مردم از مقابل خانهٔ سینمای ایران تشییع و در قطعه هنرمندانِ بهشت زهرا آرام گرفت.
ناصر ملکمطیعی در مجموعه تلویزیونی «سلطان صاحبقران» به کارگردانی علی حاتمی ایفای نقش کرد و از مهمترین فیلمهایی که در آنها حضور داشت میتوان به فیلمهای «طوفان نوح»، «قیصر»، «طوقی»، «سکه شانس»، «نقره داغ»، «کاکو»، «غلام ژاندارم»، «بابا شمل»، «مهمان»، «چلچراغ» و «بت» اشاره کرد.
یدالله صمدی
یدالله صمدی را میتوان یکی از مهمترین فیلمسازانی دانست که در سال ۱۳۹۷ از دنیا رفت. او مطمئناً یکی از مهمترین فیلمسازان پس از انقلاب سینمای ایران است که آثار مهم و به یادماندنی بسیاری در سینما و تلویزیون تولید کرده است.
یدالله صمدی فعالیت سینمایی خود را با فیلم «تختخواب سه نفره» از دستیار کارگردانی نصرت کریمی در سال ۱۳۵۱ آغاز نمود و در سال ۱۳۶۳ با ساخت اولین فیلم خود «مردی که زیاد میدانست»، ساخت اوّلین فیلم طنز پس از انقلاب را به نام خود سند زد و با همین فیلم برنده جایزه سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی از سومین جشنواره فیلم فجر گردید.
این کارگردان با فیلم سینمایی «آپارتمان شماره ۱۳» موفق به کسب جایزه بهترین فیلم و بهترین کارگردانی از جشنواره فیلم فجر شد و همچنین به مدت سه سال (۱۳۸۰–۱۳۷۷) مدیرعامل خانه سینما بود و علاوه بر آن ریاست کانون کارگردانان سینمای ایران را نیز بر عهده داشت.
وی در طیّ سالهای ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰، سریال شوق پرواز را دربارهٔ زندگی شهید عباس بابایی، به سفارش بنیاد شهید و امور ایثارگران برای شبکه اوّل سیما کارگردانی کرد و این نخستین تجربهٔ تلویزیونی او بهشمار میرفت که با موفّقیت و استقبال چشمگیری مواجه شد.
یدالله صمدی مدت سه ماه از بیماری کبد رنج میبرد و برای پیوند کبد به بیمارستان پیوند اعضاء ابوعلی سینا در شیراز منتقل شد. عمل پیوند کبد انجام شد اما به دلیل شرایط نامساعد جسمی، ساعت ۱۷:۳۰ عصر روز سه شنبه سوم مهر ۱۳۹۷ در سن ۶۶ سالگی در شیراز درگذشت.
از مهمترین آثار صمدی میتوان به فیلمهای «اتوبوس»، «ساوالان»، «آپارتمان شماره ۱۳»، «دو نفر و نصفی»، «معجزه خنده»، «سارای»، «بانوی من» و «پدر آن دیگری» اشاره کرد.
ناصر چشمآذر
ناصر چشمآذر یکی دیگر از چهرههای مطرحی است که در سال گذشته از دنیا رفت. او آهنگساز و موسیقیدان سرشناس ایران است که پیش از انقلاب اسلامی برای خوانندههای مطرح بسیاری آهنگسازی کرد. چشمآذر که از یک خانواده فرهیخته و هنرمند بود در ۱۰ دی ماه ۱۳۲۹ در اردبیل متولد شد.
در ۱۲ سالگی به همراه پدرش وارد ارکستر آذربایجانی رادیو ایران شد و در ۱۳ سالگی جایزه ویژه موسیقی را در مقطع دبیرستانی بهخاطر نواختن آکاردئون دریافت کرد. در ۱۷ سالگی رهبری کنسرت ترتیب داده شده در سفارت ایران در عراق را برعهده گرفت. در ۱۸ سالگی بههمراه گوگوش، سفرهای رسمی خود را آغاز نمود.
در ۲۰ سالگی برای گذراندن دوره جاز به آمریکا رفت و پس از بازگشت سرپرستی ارکستر شوی تلویزیونی پرویز قریب افشار را بعهده گرفت. این موسیقیدان در سال ۱۳۶۳ با فیلم «تاراج» ایرج قادری اولین فعالیت خود در زمینه موسیقی متن را به ثبت رساند.
یکی از مطرحترین آثار ناصر چشمآذر «باران عشق» است که خود آن را متعلق به اشک مادران داغ دیده جنگ تحمیلی ایران و عراق میدانست و درباره آن گفته بود: «باران عشق، اشک مادران داغ دیده جنگ تحمیلی ایران و عراق است که بر مزار پاک گل لالههایشان گریستند و گریستند و گریستند…»
ناصر چشمآذر بامداد جمعهٔ ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۷ بر اثر سکتهٔ قلبی در تهران درگذشت. مراسم تشییع پیکر ناصر چشمآذر صبح یکشنبه ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۷ در تالار وحدت تهران برگزار شد و پس از آن در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
از مطرحترین آثار چشمآذر میتوان به «شکوفههای ایران»، «خواهران غریب»، «شبهای تهران» و «باران عشق» اشاره کرد.
سید ضیاءالدین دری
یکی از مطرحترین سینماگرانی که در سال ۹۷ از دنیا رفت سید ضیاءالدین دری است. او متولد سال ۱۳۳۲ در تهران بود که تحصیلاتش در علوم ارتباطات را خیلی زود رها کرده و به سینما گرایش پیدا کرد.
وی فعالیت هنری خود را با تلویزیون آغاز کرد و با کارگردانی فیلم سینمایی «صاعقه» در سال ۱۳۶۳ به جمع کارگردانان سینما پیوست. شاید مطرحترین اثر دری به عنوان کارگردان مجموعه تلویزیونی «کیف انگلیسی» باشد که از آن به عنوان یکی از بهترین سریالهای تاریخ معاصر یاد میشود.
سید ضیاءالدین دری در پی عارضه کبدی در مرداد ۱۳۹۷ جهت پیوند کبد به بیمارستان صدرا در شیراز منتقل و عمل پیوند کبد را با موفقیت پشت سر گذاشت اما روز جمعه ۲۶ مرداد ۱۳۹۷ به دلیل عوارض عفونی بعد از جراحی پیوند کبد، درگذشت. مرگ وی با عزت الله انتظامی در یک روز بود.
از مطرحترین آثار ضیاءالدین دری در سینما میتوان به فیلمهای «صاعقه» و «سینما سینماست» اشاره کرد ولی مجموعههای تلویزیونی این کارگردان آثار بسیار مطرحتری هستند که سریالهای «کیف انگلیسی» و «کلاه پهلوی» از جمله آثار مطرحی هستند که توسط این کارگردان ساخته شدهاند.
سعید کنگرانی
یکی دیگر از بازیگران مطرح و قدیمی سینمای ایران که در سال گذشته از دنیا رفت سعید کنگرانی بود. بسیاری از منتقدان و سینماگران کنگرانی را یکی از بزرگترین سوپراستارهای پیش از انقلاب سینمای ایران میدانند.
سعید کنگرانی متولد سال ۱۳۳۳ در تهران است که اولین تجربه بازیگریاش را در فیلم «رضا موتوری» بدست آورد و پس از آن با کارگردانهای مطرحی چون داریوش مهرجویی در فیلم «دایره مینا» همکاری کرد. کنگرانی در تئاتر نیز فعالیت موفقی داشت و در نمایش «شهر قصه» نیز حضور پیدا کرد.
او اولین تجربه جدیاش در یک فیلم سینمایی را با «سرایدار» بدست آورد و پس از آن یکی از به یادماندنیترین نقشهایش را در سریال «دایی جان ناپلئون» به کارگردانی ناصر تقوایی ایفا کرد و به چهره ماندگاری تبدیل شد اما همه سینمادوستان نقش او در فیلم جنجالی «در امتداد شب» را به یادماندنیترین نقشش میدانند که برایش موفقیت چشمگیری به حساب میآمد اما این موفقیت خیلی زود از بین رفت و این بازیگر دیگر نتوانست حضور پررنگی در سینمای ایران داشته باشد.
سعید کنگرانی پس از انقلاب اسلامی در چهار فیلم ایفای نقش کرد که هیچ یک از آنها نتوانستند موفقیت گذشتهاش را تکرار کنند و این بازیگر در نهایت حضوری نه چندان پررنگ در سریال «رقص روی شیشه» داشت که به زودی در شبکه نمایش خانگی توزیع میشود.
سعید کنگرانی در تاریخ ۲۳ شهریور سال ۹۷، در سن ۶۳ سالگی بر اثر ایست قلبی درگذشت.
سعید کنگرانی در سریال «دایی جان ناپلئون» حضور موفقی داشت و در فیلمهای سینمایی متعددی از جمله «رضا موتوری»، «دایره مینا»، «سرایدار»، «در امتداد شب»، «پرواز در قفس» و «ازدواج به سبک ایرانی» ایفای نقش کرد.
حسین محباهری
یکی از مطرحترین و پرکارترین بازیگرانی که در سال ۹۷ از دنیا رفتند حسین محباهری است که پس از سالها مبارزه با بیماری سرطان بر اثر همین بیماری جان خود را از دست داد.
حسین محباهری متولد سال ۱۳۳۰ در تهران است که لیسانس ادبیات فارسی را از مدرسهٔ عالی ادبیات و زبانهای خارجی در سال ۱۳۵۸ دریافت کرده بود و یک دوره آموزش بازیگری در کارگاه نمایش، زیر نظر آربی اوانسیان در سال ۱۳۵۴ دید.
محباهری بازی در سینما را از سال ۱۳۶۵ با ایفای نقش کوچکی در فیلم رابطه به کارگردانی پوران درخشنده آغاز کرد و پس از آن نقشهای متعدد و به یادماندنی بسیاری در سینما، تلویزیون و تئاتر ایفا کرد. مطمئناً حسین محباهری یکی از پرکارترین بازیگر سینمای ایران محسوب میشود که در طول ۳۲ سال تجربه بازیگریاش بازی در بیش از ۲۰ فیلم سینمایی، ۲۰ سریال و تعداد زیادی نمایش را تجربه کرد.
او یک بار با سرطان غدد لنفاوی دستوپنجه نرم کرد و بیماریاش که بهبودیافته به نظر میرسید، عود کرد؛ اما با مبارزه با بیماریاش مجدداً سرطان را شکست داد. او در آذر ۱۳۹۷، بر اثر وخامت حال ناشی از بازگشت سرطان، در بیمارستان بستری شد. وی در ساعت ۲ بامداد ۲۶ دیماه ۱۳۹۷ بر اثر بیماری و ایست قلبی در ۶۷ سالگی در بیمارستان لالهٔ تهران درگذشت.
از مطرحترین فیلمهای سینمایی که محباهری در آنها ایفای نقش کرده میتوان به فیلمهای «سیرک بزرگ»، «اتل متل توتوله»، «روز فرشته»، «روز واقعه»، «وقتی همه خوابیم» و «فرزند چهارم» اشاره کرد و سریالهای «محله برو بیا»، «سربداران»، «شاگرد اولیها»، «راه شب»، «مختارنامه» و «پایتخت ۲» از جمله مجموعههایی هستند که حسین محباهری در آنها ایفای نقش کرده است.
حسین عرفانی
حسین عرفانی یکی از مطرحترین دوبلورها و صداپیشگان هنر دوبله ایران سال گذشته از دنیا رفت. مطمئناً حسین عرفانی یکی از چهرههای مطرح هنر دوبله ایران است که در بیش از ۱۰۰ اثر به عنوان دوبلور حضور داشته است.
عرفانی متولد سال ۱۳۲۱ در تهران است که کار خود را ابتدا در سال ۱۳۳۵ با تئاتر آغاز کرد و در سن نوزده سالگی به علی کسمایی در استودیو مولن روژ معرفی شد. پس از مدتی نزد احمد رسولزاده رفت و در فیلم «پروفسور کمحافظه» به کار گویندگی پرداخت.
عرفانی بیش از پنج دهه به گویندگی پرداخت و مطمئناً یکی از صداها و نامهای ماندگار هنر دوبله ایران خواهد بود. او حتی در مقابل دوربین نیز قرار گرفته و در فیلم «حرمت رفیق» و مجموعههای تلویزیونی «تلخ و شیرین» و «عالیجناب» ایفای نقش کرده است.
حسین عرفانی که به علت ابتلا به سرطان ریه در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان بستری بود، روز چهارشنبه ۲۱ شهریور ۱۳۹۷ در سن ۷۶ سالگی درگذشت.
او در طول دوران کاریاش به جای هنرمندان بزرگ بسیاری صحبت کرد که ارسون ولز، همفری بوگارت، کلارگ گیبل، ویلیام هولدن، مارلون براندو، آرنولد شوارتزنگر، ساموئل ال جکسون و مورگان فریمن از جمله بازیگرانی هستند که مخاطبان ایرانی آنها را با صدای حسین عرفانی میشناسند.
بهرام زند
ابوالفضل بهرام زندی معروف به بهرام زند از مطرحترین مدیران دوبلاژ ایرانی است که در اوایل سال ۱۳۹۷ از دنیا رفت.
بهرام زند متولد ۱۳۲۸ در تهران است که فعالیت دوبله را از سال ۱۳۴۴ آغاز کرد. بهدلیل اشتغال به شغل معلمی مدتی از کار فاصله گرفت و سپس مجدداً از سال ۱۳۴۸ وارد دوبله شد. او از سال ۱۳۵۸، بهعنوان مدیر دوبلاژ نیز فعالیت نمود.
وی مدیر دوبلاژ سریال «شرلوک هلمز» بود که دقت نظر در دوبله سریال «شرلوک هلمز» موجب شد که از طرف انجمن دوستداران شرلوک هلمز در انگلیس، با ارسال دو کتاب به عنوان هدیه، از دوبلهٔ این اثر تقدیر کنند.
از جمله موفقیتهای ایشان در عرصه دوبله میتوان به کسب عنوان «بهترین مدیر دوبلاژ سیما» در سال ۱۳۸۹ اشاره نمود. آخرین فعالیت بهرام زند، صداپیشگی در پویانمایی فیلشاه (۱۳۹۶) درنقش شخصیت «پافیل» بود.
وی که سالها با بیماری سرطان معده مبارزه میکرد سرانجام صبح روز شنبه ۱۸ فروردین ۱۳۹۷ (۷ آوریل ۲۰۱۸) در منزل خود در اثر سکته قلبی در ۶۸ سالگی درگذشت.
بهرام زند طی دوران فعالیتش در هنر دوبله سرپرست گویندگی سریالهای متعددی از جمله «امام علی (ع)»، «روشنتر از خاموشی»، «مدار صفر درجه»، «جنگجویان کوهستان»، «ناوارو» و «۲۴» را بر عهده داشته و به جای بازیگران مطرحی چون مل گیبسون، رابرت دنیرو، جرج کلونی، آنتونی هاپکینز، راسل کرو، بروس ویلیس، دنیل دی لوئیس، نیکلاس کیج و لیام نیسون صحبت کرده است.
احترامالسادات حبیبیان
مطمئناً مطرحترین بازیگر زن در سینمای ایران که در سال گذشته از دنیا رفت احترامالسادات حبیبیان است. او مادر علیرضا و محمدرضا داوودنژاد نژاد است که معمولاً در آثاری که به کارگردانی پسرش ساخته شده ایفای نقش کرده است.
احترامالسادات حبیبیان در سال ۱۳۰۳ به دنیا آمد و اولین تجربه سینماییاش را در فیلم «مصائب شیرین» بدست آورد که به خاطر بازی در همین فیلم جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن را از جشنواره فیلم فجر دریافت کرد.
احترامالسادات حبیبیان که مدتها به دلیل بیماری در بیمارستان بستری بود، صبح روز ۱۹ آبان ماه ۱۳۹۷ در شهرستان کرج به دلیل کهولت سن درگذشت.
وی در فیلمهای سینمایی متعددی از جمله فیلمهای «مصائب شیرین»، «بچههای بد»، «دختری در قفس»، «هوو»، «مرهم» و «کلاس هنرپیشگی» ایفای نقش کرده است.
خشایار الوند
ماه اسفند به رسم هر سالهاش عمل کرد و در روزهای پایانی سال هنرمند دیگری بسیار غیرمنتظره از دنیا رفت.
خشایار الوند یکی از مطرحترین نویسندگان تلویزیون است که سریالهای مطرحی به قلم وی نوشته شده و بسیاری از مردم ایران با آثار او خاطره دارند. الوند سال ۱۳۴۶ به دنیا آمد و نهم اسفندماه ۱۳۹۷ در سن ۵۱ سالگی از دنیا رفت.
او برادر سیروس الوند کارگردان مطرح سینما است که با پیمان قاسمخانی، مهران مدیری، محسن تنابنده، سیروس مقدم و بسیاری از نویسندگان و کارگردانان مطرح تلویزیون همکاری داشته است.
فیلمنامه آثار متعددی به قلم این نویسنده نوشته شده که از جمله آنها میتوان به مجموعههای تلویزیونی «پایتخت»، «باغ مظفر»، «مرد هزار چهره»، «شبهای برره» و «مسافران» و فیلمهای سینمایی «مزاحم»، «کیش و مات» و «شیش و بش» اشاره کرد.
پیام صابری، رضا صفایی، مهدی آرین نژاد، عطاالله صفرپور، حسین شهاب، سورنا غضنفری، سعید محقق، علیرضا منشیزادگان، یوسف پشندی، بهرام شفیع و کاوه دیلمی از دیگر هنرمندانی هستند که در سال گذشته از دنیا رفتند.